Czy nazwa Memfis powinna być odmieniana? Według Słownika ortograficznego i Słownika poprawnej polszczyzny można tę nazwę odmieniać albo pozostawić bez odmieniania (choć ten wariant jest opatrzony kwalifikatorem rzadziej). W wielu polskich opracowaniach historycznych, a także encyklopediach (w tym także NEP i najnowsza WEP) najwyraźniej dominuje zwyczaj nieodmieniania nazwy Memfis. Jakie podejście jest poprawniejsze? Czym wytłumaczyć powszechność nieodmieniania tej nazwy?
Z poważaniem
Andrzej Szymczak

"Słownik nazw własnych” J. Grzeni oraz „Nowy słownik ortograficzny PWN” pod red. E. Polańskiego podają, kiedy polszczymy imię osoby narodowości innej niż polska. Zgodnie z tymi zasadami w obydwu wymienionych źródłach w części słownikowej można znaleźć Michaiła Bułhakowa. Tymczasem Bułhakow pojawił się jako Michał (spolszczony) w książkach wydanych przez: Czytelnika, Ossolineum, PIW, Znak, Wydawnictwo Dolnośląskie, Luk, MUZĘ SA i jeszcze kilka innych, mniej znanych. Nie są to oczywiście wszystkie przypadki, a i wydawnictwa nie muszą być jakoś szczególnie przywiązane do danej formy. To samo Wydawnictwo Dolnośląskie, które wydało „Mistrza i Małgorzatę” Michała, dziś wydaje książkę o Michaile. Niemniej na mój osąd forma Michał jest częstsza, co dodatkowo mogę podeprzeć wyliczeniami z mojej półki: 14 książek Michała (albo o Michale), i tylko jedna Michaiła.
Wspomniałem na początku o zasadach polszczenia imienia – pisownia Michał mogłaby nie być z nimi sprzeczna, jeśliby zaliczyć Bułhakowa do grona wybranych przypadków, jedną z zasad jest bowiem szczególne traktowanie wybranych osób. Może źródła poprawnościowe również powinny Bułhakowa do nich zaliczyć?
J.B.

Zauważyłem pewną rozbieżność pomiędzy tym, co podaje Nowy słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego, a wersją ze Słownika nazw własnych Jana Grzeni. Chodzi o nazwy mieszkańców i mieszkanki Ałma Aty: Polański podaje: ałmaatczyk, ałmaatka, ałmaacki, Grzenia podaje: ałmatczyk, ałmatka, ałmacki. Który z nich ma rację? W którym słowniku jest błąd?

Dzień dobry,
moje pytanie dotyczy odmiany nazwisk pochodzenia rosyjskiego, zakończonych na -aja, np. Tołstaja. Jak wyglądają ich formy w poszczególnych przypadkach?
Pozdrawiam,
Zuzanna Orzechowska

Szanowni Państwo,
do niedawna słowniki ortograficzne (m.in. Nowy słownik ortograficzny PWN) notowały małą literą wyrazy odnoszące się do motywów w sztuce przedstawiających osoby święte (assunta, deisis, maestà, pieta). W najnowszym wydaniu Wielkiego słownika ortograficznego PWN wyrazy tego typu są notowane wielką literą z wyjątkiem wyrazu pieta (notowany w encyklopedii PWN dostępnej w Internecie jako Pietà). Czy nie powinno się stosować jednakowej pisowni dla tych wyrazów?

Z poważaniem,
Jakub

Szanowni Państwo,
która forma zapisu staroniemieckiego obrzędu jest poprawna: noc Walpurgi czy noc Walpurgii? Czy wyraz noc należy tu zapisać od wielkiej litery?
Dziękuję Państwu za tę i wszystkie inne odpowiedzi, jakie od Państwa otrzymałem. Cenię Państwa profesjonalizm i zaangażowanie.
Z wyrazami uznania
Dominik

W słownikach ortograficznych starszej daty znajdujemy dwojaki zapis: nota bene i notabene. W słownikach nowszych jest wyłącznie notabene. Kiedy i dlaczego dokonano takiego rozstrzygnięcia ortograficznego? Dlaczego zdecydowano się na pisownię tego zaczerpniętego z łaciny zwrotu niezgodnie z zapisem w języku łacińskim?
Halina Mastalska

Szanowni Państwo,
piszę w sprawie dwóch nazw papierosów. Sporty – jak powinno się tę nazwę pisać, wielką czy małą literą? Nie bez znaczenia jest dla mnie fakt, że Sport to firma. Jeśli natomiast chodzi o papierosy o nazwie Mocne – moim zdaniem jest to już tylko nazwa własna, takiej firmy chyba nie ma, wobec czego w grę wchodziłaby tylko litera wielka; czy faktycznie tak powinno się tę nazwę pisać?

Z wyrazami szacunku,
Maria Kąkol

Szanowni Państwo,
co sprawia, że dopełniacz nazwy Papua to Papui, a wyrazu statua może być zarówno statui, jak i statuy? Czy jest tu jakaś zasada, czy to kwestia uzusu?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Jak odmieniać nazwisko Purkinie? Słowniki PWN podają różne przykłady: Eksperymenty medyczne Purkynego (Purkinjego), dopuszczalne: Jana Purkyne – Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN; albo zjawisko Purkiniego – Nowy słownik ortograficzny PWN.